Sunstar TV :
ଓଡ଼ିଶାର ଗଣପର୍ବ ରଜ। ଏହାର ଅନ୍ତିମ ଦିବସକୁ ବସୁମତୀ ସ୍ନାନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଏହାକୁ ଧରାସ୍ନାନ, ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଗାଧୁଆ, ଶୁଦ୍ଧ ସ୍ନାନ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରାରେ ଏହି ଦିନ ମା’ ଧରିତ୍ରୀ ତଥା ବସୁଧାମାତାଙ୍କ ପୂଜା କରିବାର ବିଧି ରହିଛି। ପର୍ବପର୍ବାଣୀ ଆମ ସାମାଜିକ ଚଳଣି ଭାବ ଧାରା ମଧ୍ୟକୁ ପଶିଆସିଛି । ଦେବାଦେବୀ, ବୃକ୍ଷଲତା, ମାଟି, ପାଣି, ପବନ ସମାଜର ଅଙ୍ଗ ଭାବେ ପ୍ରତିଭାତ । ରଜ ପର୍ବରେ ମାଟି ମାଆ ରଜସ୍ୱଳା ହୁଅନ୍ତି । ଏହାସହ ସେ ତିନି ଦିନ ଧରି ଅଦୃଶ୍ୟ ରୁହନ୍ତି । ଏହି ଦିନ ଗୁଡିକରେ ଠାକୁର ପୂଜା, ଭୂମି ଦହନ, କଟା କାଟି ନାରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମନା । ରଜସ୍ବଳା ନାରୀଟି ଚତୃର୍ଥ ଦିନ ସ୍ନାନ କରି ଶୁଦ୍ଧି ହୁଏ । ବସୁମତୀ ମା’ ମଧ୍ୟ ସେମିତି ତିନି ଦିନ ପରେ ସ୍ନାନ କରନ୍ତି । ଏହି ଦିନକୁ “ବସୁମତୀ ସ୍ନାନ” କୁହାଯାଏ । ଅନେକ ଏହାକୁ “ଲଷ୍ମୀ ଗାଧୁଆ ” ଭାବେ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି । ମା’ ଲଷ୍ମୀଙ୍କ ପୂଜା ଆରଧନା କରାଯାଏ ଏହି ଦିନ ।
ଲଷ୍ମୀ ମା’ ଜଗତର କଲ୍ୟାଣକାରୀ, ମଙ୍ଗଳଦାତ୍ରୀ,ତାଙ୍କରି ଦୟାରେ ଏ ଜୀବ ଜଗତ ପାଳିତ ହେଉଛି । ମା’ଙ୍କ ପୂଜା ଆରଧନା କରି ଲୋକେ ନିଜକୁ ଧନ୍ୟ ମନେ କରନ୍ତି । ବସୁମତୀ ସ୍ନାନ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଓଡିଶାର ପୂରପଲ୍ଲୀରେ ଲଷ୍ମୀଙ୍କ ପୂଜା, ଭୋଗ, ଆଳତୀ କରାଯାଇଥାଏ । ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରସାଦ ଭୋଗ ହୁଏ । ଘରେ ନାରୀମାନେ ଅନ୍ନ , ବ୍ୟଞ୍ଜନ, କ୍ଷୀରି, ଆମ୍ବ, କଦଳୀ ଭୋଗ କରି ମା ଲଷ୍ମୀଙ୍କ ସ୍ତୁତି ପାଠ କରନ୍ତି । ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପବିତ୍ର ପର୍ବ । ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ ପୃଥିବୀ ଦେବୀଙ୍କର ପୂଜା ଏବଂ ପ୍ରଚୁର ମୌସୁମୀ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ସହିତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରୀତିନୀତି କରାଯାଏ । ରଜ ମହୋତ୍ସବ ହେଉଛି ଏକ ସମୟ ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟକୁ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ଆନନ୍ଦରେ ଆନନ୍ଦିତ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ଏକତା ଆନନ୍ଦର ଭାବନା ବଢାନ୍ତି । ପାରମ୍ପରିକ ରନ୍ଧା ଖାଦ୍ୟ ସହିତ ସ୍ୱାଦର ଗୁଣ୍ଡକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ ରଜ ।
ଓଡିଆ ସାଂସ୍କୃତିକ ପରମ୍ପରା ଓ ଆନନ୍ଦର ଏକ ଉତ୍ସବ ରଜ ପର୍ବ । ମୌସୁମୀ ଋତୁର ଆଗମନକୁ ସମ୍ମାନିତ କରୁଥିବା ଓଡିଆ ପର୍ବ । ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ପ୍ରିୟ ପର୍ବ ରଜ ମହୋତ୍ସବଙ୍କର ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଇତିହାସ ଏବଂ ପୁରାଣର ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । ମୂଳ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି, ଏହି ଉତ୍ସବ ମୌସୁମୀ ଋତୁର ଆଗମନକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ । ଲୋକନୃତ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ପୃଥିବୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଏହି ପର୍ବ ଉର୍ବରତା, ନବୀକରଣ ଏବଂ ଜୀବନର ନବୀକରଣ ସହିତ ଜଡିତ ।
ରଜ ମହୋତ୍ସବ ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ମାନବ ଅସ୍ତିତ୍ୱର ଗଭୀର ସଂଯୋଗକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ଓଡିଶାର ପ୍ରାଚୀନ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟର ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଗୁଡିକ ଏକତ୍ରିତ ହେବା, ଆନନ୍ଦ କରିବା ଏବଂ ପୀଢ଼ିପରେ ଚାଲିଆସୁଥିବା ପରମ୍ପରାକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଦେବା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ସମୟ । ରଜ ମହୋତ୍ସବ ଓଡିଶାରେ ଏକ ଆନନ୍ଦଦାୟକ ପର୍ବ ଅଟେ । ଯାହା ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ରୀତିନୀତି ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ଉତ୍ସବରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ।
ପାରମ୍ପରିକ ପୋଷାକରେ ମହିଳାମାନେ ନିଜକୁ ସଜାଇବା ସହିତ ଏହି ଉତ୍ସବ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ପୃଥିବୀ ଦେବୀଙ୍କର ପୂଜା ଏବଂ ପ୍ରଚୁର ମୌସୁମୀ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ସହିତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରୀତିନୀତି କରାଯାଏ । ଲୋକନୃତ୍ୟ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ପରି ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଉତ୍ସବରେ ଉତ୍ସାହ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । କବାଡି ଏବଂ ପୁଚି ପରି ପାରମ୍ପରିକ ଖେଳ ଗୁଡିକ ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ଏକତ୍ର କରିଥାଏ । ପୋଡ ପିଠା ଓ ଛେନା ପୋଡ ଏହି ପର୍ବରେ ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଥାଏ ।
ଏହାର ଅନୁକୂଳ ଗତିବିଧି ଏବଂ ଭାବପ୍ରବଣ କାହାଣୀ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା । ଗୋଟିପୁଅ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀଙ୍କ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ଆକ୍ରୋବେଟିକ୍ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ । ଏଥିସହ, ସମ୍ବଲପୁରୀ, ଘୁମୁରା, ଏବଂ ଡାଲଖାଇ ପରି ଲୋକ ନୃତ୍ୟ ଉତ୍ସବକୁ ଚିତାକର୍ଷକ ଗୀତ ଏବଂ ରଙ୍ଗୀନ ପୋଷାକରେ ଉତ୍ସାହିତ କରନ୍ତି ।
